Hung tin rúng động Hàn Quốc

(Cadn.com.vn) - Ngày 23-5, một hung tin lan tràn khắp đất nước xứ kim chi và chiếm vị trí  trang trọng các báo, các hãng thông tấn, đài phát thanh và truyền hình quốc tế: cựu Tổng thống Hàn Quốc Roh Moo-hyun đã qua đời sau khi ngã xuống một hẻm núi trong lúc đang leo núi. Hãng tin Yonhap của Hàn Quốc cho hay, ông Roh Moo-hyun đã bị nhiều vết thương nghiêm trọng ở đầu và được chuyển đến một bệnh viện lân cận - nơi sau đó thông báo rằng ông đã qua đời. Theo nhật báo Seoul, cựu Tổng thống Roh đã bị rơi xuống núi vào lúc 6 giờ 50 ngày 23-5 khi đang leo núi cùng một thư ký ngay phía sau nhà của ông ở làng Bongha, tỉnh Nam Gyeongsang. Ông được chuyển ngay tới bệnh viện trong tình trạng đã ngừng thở. Đến 8 giờ 30, các bác sĩ tuyên bố ông đã qua đời.

Cựu Tổng thống Roh Moo-hyun. Ảnh: Reuters

Tại cuộc họp báo công bố sự việc, cảnh sát cho biết, cựu Tổng thống Roh Moo-hyun có để lại một bức thư ngắn cho gia đình, nhưng nội dung chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, cảnh sát đang kiểm tra xem ông có để lại giấy tờ gì khác như thư tuyệt mệnh hoặc di chúc. Cái chết đột ngột của cựu Tổng thống Roh xảy ra giữa lúc gia đình ông đang gặp rất nhiều rắc rối do liên quan đến một vụ tham nhũng lớn. Trên trang web của cựu Tổng thống Roh, người nhà ông bàng hoàng không thể tin được về sự ra đi quá bất ngờ này. Họ rất lấy làm tiếc vì ông đã tự tử, bởi còn rất nhiều cách khác để giải quyết rắc rối. Luật sư của ông, và cũng là cựu Chánh văn phòng phủ tống thống Moon Jae-il, xác định rằng cựu Tổng thống tự sát, nhảy từ một mỏm đá trên dãy núi sau làng và có để lại thư tuyệt mệnh. Còn đài truyền hình YTN cho biết thêm, trong thư, ông Roh Moo-hyun trăn trối lại với gia đình “hỏa thiêu xác thân ông” và “dựng mộ bia nhỏ trong làng”.

Dấn thân cho cuộc  đấu tranh vì dân chủ và công bằng

Sinh năm 1946 tại một vùng quê gần thành phố Gimhae ở vùng đông nam bán đảo Triều Tiên, Roh Moo-hyun bỏ học rất sớm vì gia đình nghèo. Là một người có chí lớn, với quyết tâm tiến thân bằng học vấn, cậu thiếu niên họ Roh đi làm ban ngày để có tiền đi học ban đêm. Lên đại học, Roh Moo-hyun chọn khoa luật và tốt nghiệp luật sư. Nhưng sau đó, ông nhận ra rằng con đường hiệu quả nhất để bênh vực kẻ yếu, chống lại bất công là phải làm chính trị đấu tranh chống chế độ độc tài quân sự cai trị Hàn Quốc trong thập niên 70-80. Năm 1981, cuộc đời vị luật sư trẻ tuổi bước vào một ngã rẽ mới khi có cơ hội tiếp xúc và bảo vệ một nhóm sinh viên đối lập bị bắt và tra tấn. Từ đó, ông dấn thân vào con đường tranh đấu trực diện với chính phủ của tướng Chun Doo-hwan. Năm 1987, ông bị bắt vào nhà tù, bị cấm hành nghề luật sư vì tham gia vào phong trào hậu thuẫn phong trào đình công của công nhân ngành đóng tàu, một trong những ngành công nghệ chiến lược của Hàn Quốc. Phong trào đòi dân chủ lan rộng, Seoul chấp nhận cải cách chính trị, ông Roh Moo-hyun trở thành một nhà chính trị thực sự.

Một chính trị gia thực thụ

Năm 1988, ông đắc cử dân biểu qua cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên và bắt đầu nổi bật trên chính trường Hàn Quốc với nỗ lực chống tham nhũng và truy tố những lãnh đạo cũ, trong đó có nhà cựu độc tài Chun Doo-hwan. Với cương lĩnh trong sạch hóa đất nước, ông Roh Moo-Hyun được cử tri tín nhiệm bầu vào ghế tổng thống năm 2002. Khi tuyên thệ nhậm chức vào năm 2003, ông tuyên bố tận dụng 6 năm nhiệm kỳ để đưa Hàn Quốc lên hàng cường quốc kinh tế và công nghệ tại Đông Bắc Á. Về đối ngoại, ông chủ trương “quân bình quan hệ”, thoát dần ảnh hưởng sự lệ thuộc vào Mỹ. Ông đã theo đuổi chính sách tái hòa giải với Bình Nhưỡng của người tiền nhiệm, TổNG thống Kim Dae-Jung. Về xã hội, ông thực thi chính sách cải cách phân chia lợi nhuận một cách đồng đều hơn cho mọi tầng lớp dân chúng và tự xưng là “hiệp sĩ bảo vệ thành phần không được ưu đãi trong xã hội”.

Nhận định về nhiệm kỳ của cố Tổng thống Roh Moo-hyun, ông Choi Jin, thuộc Viện Nghiên cứu tư nhân Institute of Presidential Leadership, tuyên bố với Hãng Thông tấn AFP: “Dưới thời Tổng thống Roh Moo-hyun, cách điều hành của nhà nước bớt đi nhiều chất độc đoán. Ngành công an và tình báo không còn thái độ tự tung tự tác”. Tổng thống Roh Moo-hyun cũng cố gắng chặt đứt những quan hệ truyền thống giữa các thế lực tài chính - chính trị bằng cách giảm bớt thế lực của các tập đoàn công kỹ nghệ và truyền thông bảo thủ. Tuy nhiên, chính những hành động và lời lẽ thẳng thắn đôi khi “khiêu khích” của ông đã tạo ra nhiều hận thù. Hậu quả là ông trở thành vị tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc bị coi là người không có năng lực, đặc biệt về kinh tế, quan hệ quốc tế và bị Quốc hội tìm cách truất phế. Một năm sau khi được bầu, Quốc hội Hàn Quốc đã bỏ phiếu thông qua quyết định không cho ông thực hiện các nhiệm vụ của tổng thống với lý do các điều luật về bầu cử đã bị vi phạm. Hành động này đã gây ra nhiều cuộc biểu tình với sự tham gia của đông đảo người dân Hàn Quốc để ủng hộ tổng thống của mình. Kết quả là 2 tháng sau, Tòa án Hiến pháp đã ra quyết định phục hồi các chức vị cho Tổng thống Roh Moo-hyun. Được công luận ủng hộ, ông thoát nạn và chuyển bại thành thắng: đảng trung tả của ông giành được đa số ghế trong cuộc bầu cử năm 2004. Nhưng kinh tế Hàn Quốc bắt đầu tăng trưởng chậm sau nhiều năm phất phới, vật giá leo thang, uy tín của ông từ từ đi xuống. Vào cuối nhiệm kỳ, điểm tín nhiệm của ông chỉ còn 29% so với tỷ lệ 70% khi vừa lên nhậm chức.

Rời bỏ chính trường

Người ta còn nhớ, năm 2007, Hàn Quốc tiến hành cuộc bầu cử tổng thống mới. Tổng thống Roh Moo-hyun không tiếp tục ứng cử mà quyết định rút lui. Đầu năm 2008, sau khi trao quyền lực cho tân Tổng thống Lee Myung-bak, ông Roh Moo-hyun đã cùng vợ đi xe hơi thẳng về làng quê của mình, cách thủ đô Seoul 450km. Tại quê hương, ông Roh Moo-hyun được cư dân chào đón như một vị anh hùng trở về. Cựu Tổng thống Hàn Quốc Roh Moo-hyun hy vọng sau những năm tháng vượt lên hoàn cảnh và số phận để đấu tranh không mệt mỏi cho nền dân chủ đất nước, chống độc tài, chống tham nhũng, làm trong sạch bộ máy công quyền sẽ có những ngày cuối đời êm đẹp bên vợ con ở nơi mình sinh ra. Ông ở trong ngôi nhà nhỏ của gia đình bên sườn núi, tham gia các hoạt động xã hội như tiếp xúc người dân, trao đổi quan điểm, bày tỏ sự ủng hộ, giúp đỡ người dân nghèo gặp khó...

Đối mặt với cáo buộc tham nhũng

Tai tiếng của cựu Tổng thống Roh Moo-hyun bắt đầu khi ông Park Yeon-cha, Chủ tịch Cty Tae Kwang bị cơ quan điều tra Hàn Quốc  bắt giam hồi tháng 12 năm ngoái về tội trốn thuế. Liền sau đó, vợ chồng một người cháu gái của ông Roh Moo-Hyun cũng bị tư pháp điều tra. Con trai của ông Roh Moo-hyun hiện làm việc tại Mỹ đã trở về Seoul trả lời thẩm vấn hôm 12-4. Và sau đó đến phiên Roh Moo-hyun bị thẩm vấn suốt 10 tiếng đồng hồ hôm 30-4 xung quanh những cáo buộc tham nhũng. Một nhân vật khác là cựu Giám đốc tình báo quốc gia Kim Man-bok cũng bị điều tra về thông tin ông này vào năm 2007 sử dụng nhân viên tình báo tìm nhà cho con trai ông Roh Moo-hyun tại Mỹ. Ngày 10-5, ông Jung Sang-moon, nguyên thư ký phủ tổng thống dưới thời ông Roh Moo-hyun đã bị công tố buộc tội biển thủ một số tiền tương đương 1 triệu USD trong ngân sách của phủ tổng thống. Nhân vật thân tín của của cựu Tổng thống Roh Moo-hyun còn bị tố cáo nhận tiền đút lót khoảng 300.000 USD từ một doanh nhân trong ngành da giày tên Park Yeon-cha, trước khi ông Roh Moo-hyun mãn nhiệm năm 2008.

Hôm 11-5, Viện Kiểm sát Hàn Quốc cho biết, họ sẽ mời phu nhân của ông Roh Moo-hyun thẩm vấn thêm về một món tiền 1 triệu USD nhận từ doanh nhân nói trên. Bản thân cựu Tổng thống Roh Moo-hyun bị cơ quan điều tra Hàn Quốc nghi ngờ tham nhũng nhiều triệu USD. Thẩm phán điều tra đã thẩm vấn cựu Tổng thống Roh Moo-hyun suốt 10 giờ liền hôm 2-5 và trước đó là vợ của ông và người con trai tên là Roh Geon-ho, 35 tuổi. Nội dung điều tra liên quan đến lời khai của doanh nhân Park Yeon-cha tố cáo cựu Tổng thống Hàn Quốc Roh Moo-hyun nhận hối lộ 6 triệu USD từ doanh nhân Park Yeon-cha và 2 đồng hồ đeo tay trị giá 78.000 USD. Vợ của ông Roh Moo-hyun nhận 1 triệu USD và con trai của ông nhận 5 triệu USD. Cựu Tổng thống Roh Moo-hyun vẫn phủ nhận và nói rằng ông không có một hành vi hay dính líu nào vào các vụ bê bối kể trên. Nhưng trong một thông điệp được đưa lên mạng internet, cựu Tổng thống đã xin lỗi dân chúng và lần đầu tiên ông công nhận là phu nhân của ông, bà Kwon Yang-sook, có nhận tiền của ông Park Yeon-cha. Đến ngày 30-4 vừa qua, sau 10 tiếng đồng hồ bị thẩm tra, cựu Tổng thống Roh Moo-hyun tuyên bố với các nhà báo đứng chờ bên ngoài rằng ông rất hổ thẹn trước vụ việc có liên quan đến gia đình ông. 

Trong lịch sử đương đại của Hàn Quốc, trước ông Roh Moo-hyun có 4 cựu tổng thống nước này bị hoen ố danh dự vì bản thân và gia đình dính vào các vụ tham nhũng, nhận hối lộ. Đặc biệt, 2 cựu Tổng thống Chun Doo-hwan và Roh Tae-woo còn bị truy tố tội kích động nổi loạn và bị kêu án tử hình vào năm 1995 nhưng sau đó được ân xá năm 1997. Cựu Tổng thống Roh Moo-hyun - một biểu tượng chống tham nhũng, làm trong sạch bộ máy nhà nước trong những năm cầm quyền - đã nhanh chóng sụp đổ trong dư luận và báo chí Hàn Quốc. Theo bình luận của BÁO Joong An, “Roh Moo-hyun muốn mình là người khai sáng ra một thời đại mới cho Hàn Quốc chứ không phải là lãnh đạo cuối cùng của một thời đại cũ. Nhưng ông hoàn toàn mất hết cơ hội”.

Bi kịch một cuộc đời

Thi hài ông Roh Moo-hyun được đưa về an táng tại quê nhà, làng Bonghwa, Gimhae. Ảnh: Reuters

Báo chí Hàn Quốc cho rằng cựu Tổng thống Roh Moo-hyun bị căng thẳng với những cáo buộc dính líu tới tham nhũng, trong khi cương lĩnh hành động của ông những năm cầm quyền là chống tham nhũng. Ông cũng là người đã xây dựng hình ảnh của mình như một chính khách “sạch sẽ”. Báo chí Hàn Quốc dẫn lời gia đình ông Roh Moo-hyun rằng, trước khi tự tử, ông đã để lại một lá thư tuyệt mệnh, trong đó nói rằng “cuộc sống thật khó khăn”. Lá thư tuyệt mệnh còn nói rõ một ý nữa là ông rất xấu hổ với những vấn đề liên quan tới cáo buộc tham nhũng và muốn “xin lỗi vì đã để quá nhiều người phải hứng chịu hệ lụy từ những vấn đề bản thân”. Ngoài ra, báo chí đồng loạt nhấn mạnh điều mà lâu nay cựu Tổng thống Roh Moo-hyun vẫn dằn vặt, đó là sự xấu hổ với những vụ việc liên quan tới tham nhũng.

Trong vòng 3 tiếng đồng hồ sau khi cảnh sát chính thức xác nhận cái chết của cựu Tổng thống Roh Moo-hyun, hơn 15.000 người đã chia sẻ niềm thương tiếc trên trang web Daum.net. “Tôi đã khóc bởi tôi không thể tin rằng, ông ấy đã rời bỏ chúng tôi. Tôi vẫn luôn tự hỏi liệu  phải chăng chúng ta đã quá gay gắt với ông ấy, quá hăm hở cho rằng ông ấy đã lấy số tiền đó và khiến chúng ta thất vọng” - Shin Ha-young, một nhân viên văn phòng 28 tuổi xúc động bày tỏ. Bà nội trợ Park Gi-young nói: “Tôi mong ông ấy không phải chịu đựng quá nhiều. Tôi thực sự rất buồn, áp lực bên ngoài đã khiến ông phải đưa ra quyết định cực đoan như vậy”. “Tôi cho rằng, cựu Tổng thống đã suy sụp từ sau vụ việc làm tổn hại đến đạo đức và thanh danh của ông. Nhưng ông vẫn là một hình tượng quan trọng trong nền dân chủ Hàn Quốc. Giá mà ông ấy suy nghĩ nhiều hơn tới những người vẫn quan tâm và yêu mến ông trước khi đưa ra quyết định”, Lee Jae-hoon, 32 tuổi nói. Còn sinh viên đại học Kim Tae-hyeon xúc động nói: “Tôi vẫn muốn tin đó không phải là một vụ tự sát. Nếu ông ấy thực sự tự vẫn, bên khởi tố và giới truyền thông nên suy nghĩ vai trò của họ trong cái chết của ông”. Nhiều người gọi cựu Tổng thống Roh Moo-hyun là một “người đàn ông dũng cảm” và một “nạn nhân của thời đại”. Nickname “Haedami” đã gọi cựu Tổng thống Roh Moo-hyun là “ngôi sao sáng đã rơi khỏi vũ đài chính trị Hàn Quốc”. “Tôi vẫn nhớ nụ cười của ông. Tôi đã nhớ ông. Cầu mong linh hồn của ông sẽ an nghỉ trong yên bình”, một người có nickname “Sugarbaby 666” xúc động bày tỏ...

Người phát ngôn Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc, ông Lee Dong-kwan, cho hay Tổng thống Lee Myung-bak tuyên bố việc cựu Tổng thống Roh Moo-hyun qua đời là “một bi kịch của dân tộc”, đồng thời bày tỏ sự tiếc thương sâu sắc nhà lãnh đạo tiền nhiệm. Ông Lee Dong-kwan nói rằng, Tổng thống Lee Myung-bak đã yêu cầu “nhanh chóng tiến hành và hoàn tất các biện pháp để giải quyết tình hình” và các biện pháp này phải thể hiện “sự tôn trọng” đối với cựu tổng thống của đất nước. Người tiền nhiệm của cố Tổng thống Roh Moo-hyun, ông Kim Dae-Jung, nói rằng ông đã mất đi “một người bạn đồng hành trong suốt cuộc đời, người cùng tôi tranh đấu cho dân chủ và chia sẻ một chính phủ dân chủ trong 10 năm”. Người dân trên đường phố Seoul cũng có những phản ứng khác nhau trước tin này. Nhiều người tỏ ý đau buồn, nhiều người chỉ trích giới truyền thông, trong khi một số người khác nói ông Roh Moo-hyun lẽ ra phải đợi hệ thống tư pháp quyết định có phạm sai trái gì.

Mọi việc đã diễn ra. Bi kịch cuộc đời của cựu  Tổng thống Roh Moo-hyun cũng để lại cho người đời những bài học lắm thay!

Lê Minh Châu